پیلاتس مت یا پیلاتس زمینی، و پیلاتس ریفورمر

توضیحات

منتشر شده در سه شنبه, 31 مرداد 1396 12:32

بازدید: 22079

پیلاتس مت یا پیلاتس زمینی، و پیلاتس ریفورمر

بسیاری از ما، در رفت و‌آمدهای خود به باشگاه های ورزشی، با دستگاه ها و‌ وسایل متعدد ورزشی برخورد کرده و در وصف مزایا و فواید متعدد و زود-بازده آنها داستان های عجیب و پیچیده ای شنیده ایم.
بسیاری از این گونه دستگاه ها و وسایل، غالباً به واسطه تبلیغات و در راستای منفعت افراد یا شرکت های سودجو تبلیغ می شوند. از همین رو نیز غالب نتایج و دستآوردهایی که به واسطه استفاده از آنها به ما وعده داده می شوند، یا پایه علمی نداشته و یا پایه علمی آنها بسیار ضعیف است.
اما تعدای از این گونه وسایل و دستگاه ها نیز هستند که بر اساس محاسبات دقیق و با تکیه بر علومی نظیر ارگونومی، کینزیولوژی، و آناتومی بدن انسان طراحی و ساخته شده اند. یکی از این دستگاه ها، که شاید کمتر راجع به آن دیده و شنیده باشیم، "ریفورمر" یا همان تخت-صندلی پیلاتس است.
رشته ورزشی "پیلاتس" چندی ست که جای خود را به خوبی در جهان، و همچنین در کشور ما، باز کرده است. حرکات پیلاتس، به دلیل نحوه خاص طراحی آنها، در طی مدت زمانی اندک، تأثیرات قابل توجهی بر بدن افراد گذاشته و آنها را در مسیر قدرت بیشتر، انرژی دو‌چندان، و سلامت روز افزون سوق می دهد.
بسیاری از افراد، با شرکت کردن منظم در کلاس های پیلاتس به مدت ۲-۳ ماه، با افزایش چند برابری قدرت بدنی خود، و کاهش غیر مترقبه دردهای ناشی از ضعف عضلانی یا ناکارآمدی عضلات و مفاصل روبرو شده اند. حرکات پیلاتس، به نحوی طراحی شده اند که با تقویت عضلات مرکزی بدن و مرکزیت قدرت بدن، اندام های مختلف بدن را از هم منفک کرده و عضلات بزرگ و کوچک بدن را، به تنهایی یا در ترکیب با یکدیگر، به چالش می کشند.

اما آیا می دانستید که این رشته علاوه بر استفاده از مت یا زیرانداز، و وسایلی نظیر چوب و وزنه و توپ، توسط دستگاه نیز انجام می شود؟؟
زمانی که "ژوزف پیلاتس" در کمپ سربازان آسیب دیده از جنگ جهانی خدمت می کرد، در بسیاری موارد با سربازان آسیب دیده از ناحیه مفاصل دست یا پا برخورد می کرد که قادر به اجرای برخی حرکات یا دامنه ها نبودند، و به دلیل محدودیت های زمانی ناشی از جنگ، نمی توانستند زمان طولانی برای بهبود و سپس بازتوانی عضلات تحلیل رفته صرف کنند. از این‌رو ژوزف پیلاتس دست به ابداع دستگاهی زد که با داشتن تکیه گاه هایی برای اندام های مختلف، برای این دسته از افراد آسیب دیده، دامنه های حرکات پیشرفته حرکات پیلاتس را شبیه سازی کند.
این تخت-صندلی، که به دلیل شباهت بسیارش با دستگاه های شکنجه قرون وسطایی، در نگاه اول بسیاری را می ترساند، در حقیقت مجموعه ای از بندها، تسمه ها، کش ها و فنرهای متعدد است که در شبکه ای از قرقره و لولا به یک تخت نازک با قابلیت عقب و جلو رفتن متصل شده اند. فرد با قرارگیری روی این تخت، فنرها و کش ها را به دست و پاهای خود متصل کرده و در این حالت به حرکات پیلاتس مختلف می پردازد.
امروزه نیز از این وسیله با ساز و ‌کاری نسبتاً مشابه همان چیزی که ژوزف پیلاتس ابداع کرده بود، با عنوان "پیلاتس ریفورمر" استفاده می شود.
در حقیقت در کلاس پیلاتس ریفورمر، فرد به جای دراز کشیدن بر روی مت خود، در تمام مدت روی تخت-نیمکت این دستگاه قرار گرفته و متصل به تسمه ها و کش ها به اجرای حرکات می پردازد.
مجموعه کش ها و فنرهای به کار رفته در دستگاه ریفورمر، به نحوی طراحی شده که در صورت نیاز بتوان فشار حرکات را کم یا زیاد کرد. به همین دلیل امکان قابلیت اجرای حرکات با دامنه های متعدد در ریفورمر بیشتر میسر است؛ دامنه های کمتر برای افرادی که توان کمتری دارند و دامنه های بیشتر برای افرادی که توانایی بیشتری دارند.
از سوی دیگر، مقاومت ایجاد شده به واسطه وجود این فنرها و ‌کش ها در پاره ای از حرکات، فشار حرکت را تا چندین برابر بالا برده و از این‌ رو بسیاری از افراد مراجعه کننده به کلاس های ریفورمر، سریعتر از شرکت کنندگان کلاس های پیلاتس مت، نتایج دلخواه خود را در بدن خویش مشاهده می کنند.
اما آیا بر اساس آنچه گفته شد، می توان چنین نتیجه گیری کرد که پیلاتس ریفورمر، به دلیل وجود این تسمه ها و ‌فنرها، فشار بیشتری بر عضلات وارد می کند و ورزشی قدرتی تر است؟
بسیاری از کسانی که پیلاتس زمینی و ریفورمر را تجربه کرده اند، با هیجان از فشار زیادی که به واسطه تسمه ها و فنرهای دستگاه ریفورمر بر بدنشان وارد می شود می گویند، و از اینکه خطوط عضلاتشان در مدتی کوتاه تر نمایان شده است. اما بسیاری از افراد آشنا و علاقمند به پیلاتس و همچنین مربیان این رشته، پیلاتس زمینی را به پیلاتس ریفورمر ترجیح می دهند.
اما به راستی تفاوت ها و شباهت های اصلی این دو روش پیلاتس در چیست؟ و در صورتی که بخواهیم از بین این دو یکی را انتخاب کنیم، کدام یک از این دو روش، گزینه مناسب تری خواهد بود؟
به اعتقاد کارشناسان، فشار حرکات پیلاتس زمینی، به دلیل اینکه وابسته به میزان تمرکز و تسلط فرد بر بدن خویش است، از فردی به فرد دیگر تفاوت دارد. به همین دلیل نیز فشاری که بر بدن یک پیلاتس-کار پیشرفته وارد می شود، قابل مقایسه با فشاری که از مشابه همان حرکت بر بدن یک فرد مبتدی وارد می شود نیست. اما در پیلاتس ریفورمر، به دلیل وجود عوامل خارجی که بر بدن تحمیل می شود، میزان فشار وارده بر بدن قابل کنترل و تنظیم توسط مربی یا خود فرد است. به همین دلیل، شما در یک کلاس ریفورمر کمتر می توانید از زیر فشار حرکات شانه خالی کنید!
این خصوصیت، در افرادی که با آسیب های بدنی یا محدودیت های حرکتی روبرو هستند، بسیار مفید و کارساز است. اما از آنجا که کنترل بر عضلات و شناخت آنها در پیلاتس زمینی بسیار پایه ای تر از پیلاتس ریفورمر به بدن فرد آموزش داده می شود، توصیه عموم مربیان برای افراد تازه-کاری که از شرایط بدنی سالم و معمولی برخوردار هستند، پیلاتس زمینی است.
از سوی دیگر، در مراحل حرفه ای و پیشرفته تر نیز، عموم کارشناسان بر این عقیده هستند که کلاس های پیشرفته پیلاتس زمینی بسیار مشکل تر و قدرتی تر از پیلاتس ریفورمر است، زیرا در تمام مدت کلاس، این بدن خود فرد است که تکیه گاه و پشتوانه بدن در اجرای حرکات است. در حالیکه در ریفورمر، در بسیاری از مواقع، بخشی از بدن روی دستگاه تثبیت می شود تا بقیه اندام ها به اجرای حرکت بپردازند.
در حقیقت، رشته ورزشی پیلاتس را می توان به طور تقریبی و تنها از برخی جنبه ها، به دو شاخه زمینی و دستگاهی طبقه بندی کرد، در حالی که بر مبنای روش های علمی و عملی، هیچ یک از این دو روش، نافی و مخالف دیگری نیستند. اما در بستر جامعه و در باشگاه های ورزشی، معمولاً مربیان این دو رشته با هم متفاوت بوده و نظرات و شیوه های متفاوتی نیز دارند. شاید بهترین کار این باشد که در راستای شناخت بیشتر و بهتر تفاوت ها و شباهت های پیلاتس زمینی و ریفورمر، از نظرات مستقیم کارشناسان و خبرگان این رشته استفاده کنیم.
"دنیس کلارک"، مدرس و گرداننده "استودیو زبان بدن، پیلاتس و یوگا" در فلورانس ایتالیا، معتقد است که تمامی مبتدیان باید پیلاتس را از حرکات زمینی شروع کنند. به عقیده او "به دلیل پیچیدگی حرکت پیلاتس ریفورمر و درگیری چندین عضله بزرگ و کوچک در اجرای یک حرکت، غالباً بدن در اجرای این حرکات، درگیر سختی و فشار کل حرکت شده و زمانی برای پیدا کردن جداگانه عضلات و وظایف آنها پیدا نمی کند." به نظر وی، پیلاتس روی زمین بستر مناسب تر و بهتری برای شناساندن عضلات بدن به مبتدیان است.
"ماری وینزور"، بنیانگزار "موسسه پیلاتس وینزور" نیز معتقد است که "در حرکات زمینی پیلاتس، ذهن و بدن فرد از فرصت بسیار مناسبی برای تمرکز روی اندام های درگیر و نحوه وارد آوردن فشار بر عضلات مورد نظر برخوردار است، در حالی که سرعت و شدت حرکات ریفورمر هیچ گاه به فرد اجازه چنین تمرکز و شناختی نسبت به بدن را نمی دهد." بر اساس تجارب وی، علیرغم آنچه در ظاهر به نظر می رسد، افراد مراجعه کننده به پیلاتس زمینی و پیلاتس ریفورمر، در مدتی یکسان، به نتایج تقریباً مشابهی در زمینه بالا رفتن قدرت و انعطاف بدنی، و تناسب اندام دست یافته اند. از سوی دیگر، به عقیده وینزور "کلاس های پیلاتس زمینی پیشرفته، سخت ترین ها هستند! زیرا در پیلاتس ریفورمر، بدن شما برای تمام حرکات به دستگاه متکی است، درحالی که در پیلاتس زمینی، این بدن خود فرد است که تمام فشارهای اجرای حرکات و نیز غلبه بر جاذبه زمین را متحمل می شود!"
موسسه پیلاتس "Blue Sparrow" در ذیل توضیحات مربوط با پیلاتس، چنین عنوان می کند که "غلبه بر جاذبه زمین، اصلی اساسی در بیش از ۵۰۰ حرکت پایه ای و کلاسیک پیلاتس زمینی است، که غالباً با اتکا بر عضلات مرکز قدرت بدن فرد، انجام می شود. در پیلاتس ریفورمر، به دلیل وجود تسمه ها و فنرها و یا سطح اتکای بدن، در بسیاری از حرکات، بدن فرد دیگر نیازی به غلبه بر جاذبه نداشته و در واقع نوع و نحوه فشار حرکت، و نیز عضلات درگیر، عوض می شوند." این مؤسسه، برای شروع، پیلاتس زمینی را به افراد توصیه می کند و چنین عنوان می کند که نتایج حاصله از این شیوه در دراز مدت، ماندگارتر و مؤثرتر است.
"استاد بهاره عطری"، بنیانگزار رشته پیلاتس در ایران، رئیس پیشین انجمن پیلاتس ایران، و مدیر "مؤسسه پیلاتس ایرانیان"، که یکی از بیشترین آمار تربیت مدرس و مربی پیلاتس در جهان را داراست، چنین معتقد است که "در پیلاتس ریفورمر، دامنه و تنوع اجرای حرکات، تنها محدود به دستگاه و دامنه های تعیین شده در آن است. درحالی که در پیلاتس زمینی، بسته به دیدگاه و خلاقیت هر مربی، بینهایت شیوه و امکان مختلف برای تغییر در اجرای حرکات و کم و زیاد کردن دامنه ها یا جابجایی کارکرد عضلات درگیر در آنها، موجود است." وی به تمامی مربیان و علاقمندان به ورزش یا تدریس در این رشته، توصیه می کند که "به جای اینکه به دنبال معجزه در دستگاه ها باشید، بدن خود را بشناسید... که معجزه اصلی همین جا روی زمین و در بدن شماست!"
"ونسا گاسپل" از مدرسین طراز اول پیلاتس در استرالیا نیز به نقش جاذبه و مقاومت بدن در برابر آن، به عنوان تفاوت اصلی حرکات پیلاتس زمینی و ریفورمر اشاره می کند. اما از سوی دیگر بر این نکته بسیار مهم نیز تأکید دارد که آنچه در این دو شیوه پیلاتس تغییری نمی کند و نباید در هیچ‌حال از آن غافل بمانیم، نحوه تنفس فرد و اهمیت آن در حین اجرای حرکات ورزشی ست.
موسسه پیلاتس معتبر و جهانی "استات" نیز، در توضیحات مربوط به رشته پیلاتس، پس از بیان این نکته که پیلاتس زمینی در مراحل پیشرفته تر، سخت تر شده و بدنی حرفه ای تر و قوی تر ساخته و می طلبد، این نکته را نیز متذکر می شود که برای انجام پیلاتس زمینی، شما به هیچ‌چیز جز بدن خود احتیاج ندارید، و در هر فضای کوچکی که بشود در آن دراز کشید، می توانید پیلاتس انجام دهید. درحالی که برای ریفورمر، شما وابسته به دستگاه و فضایی هستید که دستگاه را در آن جا بدهید! در حقیقت ‌پیلاتس ریفورمر، استقلال بدن تان را از شما گرفته و ورزش شما را منوط به حضور در مکان و زمانی خاص می کند.
تا اینجا با هم دانستیم که تفاوت ها و شباهت های کلی دو رشته پیلاتس زمینی و ریفورمر چیست. حال به بررسی اندکی خاص تر این دو شیوه در کشورمان، ایران، اشاره ای خواهیم داشت تا در صورت مواجهه شما ورزشکاران و علاقمندان به پیلاتس با این دو شیوه، بهتر بتوانید تصمیم گیری صحیح و مناسب با احوال بدنی تان را انجام دهید.
دستگاه های پیلاتس مانند تمامی دیگر دستگاه های ورزشی، غالباً جا-گیر بوده و برای تهیه انواع استاندارد و با کیفیت مناسب آنها، باید قیمت های گزافی پرداخت شود. این نکته، در نهایت منجر به شرایطی می شود که هر فرد و باشگاهی قادر به تهیه این گونه دستگاه ها نباشد. از سوی دیگر، هم به دلیل هزینه های خود دستگاه و هم به دلیل محدودیت تعداد دستگاه ها، امکان تشکیل کلاس های ریفورمر با جمعیتی بیش از ۳-۴-۵ نفر میسر نیست.
همه نکاتی که در بالا گفته شد، باعث آن می شود که هزینه شرکت در کلاس های پیلاتس ریفورمر اغلب تا چندین برابر هزینه یک کلاس پیلاتس زمینی باشد. در صورتی که این نکته را نیز در نظر آوریم که یک مربی، تنها پس از حداقل سابقه ۵-۶ سال تدریس پیلاتس زمینی، صلاحیت کار با دستگاه ریفورمر را خواهد داشت، این هزینه حتی تا چندین برابر بالاتر از این نیز خواهد رفت!
بنابراین، از آنجایی که بنا بر نظر کارشناسان، انجام حرکات پیلاتس به هردوی این شیوه ها و زیر نظر یک مربی خبره و کاردان، نتایج نسبتاً یکسانی برای بدن ما دارد، برای انتخاب بین این دو، باید به نکات دیگری نظیر هزینه کلاس، قابلیت های اجرایی و نیز مهارت های مربی، توجه بسیار زیادی داشته باشیم.
همانطور که گفته شد، مربی پیلاتس ریفورمر، باید حداقل سابقه ۵-۶ سال تدریس پیلاتس مت را داشته و سپس برای آموزش تدریس با دستگاه ریفورمر اقدام کند. و همان گونه که می دانیم، رشته ورزشی پیلاتس، لااقل در کشور ما، رشته نوینی بوده و باتجربه ترین مربیان رسمی آن، در طی سال های ۸۵-۸۶-۸۷ مدارک خود را از انجمن پیلاتس و با امضا و تأیید استاد عطری دریافت کرده اند.
از سوی دیگر، بسیار نیکوست که این نکته را بدانیم که بنیانگزار رشته پیلاتس در ایران، این رشته را نه با هدف های مادی و یا رقابتی، بلکه با هدف والا و انسانی "پیلاتس ورزشی بسیار مفید و حساب شده، و افزاینده نشاط و سلامت عمومی است، پس باید در دسترس همگان باشد." بنا نهاده است. به همین دلیل نیز، مربیان تربیت شده زیر نظر استاد، و در رأس همه آنها خود استاد عطری، هیچ گاه در صدد برنیامده اند تا با استفاده از وسایل و تجهیزات گران قیمت و پر زرق و برقی نظیر دستگاه، و یا رینگ و کش های در رنگ های مختلف، بر جذابیت و کشش کلاس های خود بیفزایند. بلکه هنر و مهارت این مربیان، در خلاقیت و بدعت آنهاست و جذابیت کار نیز در همین است!!
در کنار تمام این مسائل، باید بر این نکته نیز اندکی تأمل کنیم که آیا مایل هستیم یگانه بدن خود و سلامت آن را در اختیار افرادی قرار دهیم که با طی کردن دوره های ۳-۴ ماهه در کشورهایی نظیر دبی و ترکیه، و اندکی سرمایه برای وارد کردن ۳-۴ دستگاه ریفورمر، اقدام به برگزاری کلاس های ریفورمر، تنها با هدف پر کردن جیب های خود، می کنند؟!
در هر حال، تصمیم نهایی با شماست........

نويسنده :نيلوفر درود مربي پيلاتس و عضو موسسه پيلاتس ايرانيان