کورتیزول چیست؟

توضیحات

منتشر شده در پنج شنبه, 04 تیر 1394 17:17

بازدید: 8945

کورتیزول چیست؟
   

مترجم:آذرويژه
دانشجوي دکتري در رشته سلامتي و بازپروري ار کانادا

کورتیزول از دسته هورمون های استروئیدی است که درغده آدرنال ترشح می شود ونقش مهمی در فعل و انفعالات شیمیایی بدن  دارد. وظیفه اصلی کورتیزول در بدن تجزیه پروتئین به امینو اسیدها و ذخیره سازی امینو اسیدها درکبد است. اما اگرمیزان ترشح این هورمون بیش از مقدار لازم باشد اختلالاتی در فعالیت های بیولوژیکی بدن پیش می آید. کورتیزول معمولا در پاسخ به افزایش استرس به مقدار بالاتری از حد نیاز در بدن ترشح می شود. بالا رفتن فشارخون، اختلال در کار غده تیروئید، کاهش سیستم دفاعی بدن، نوسان قند خون  و بهم خوردن فعالیت های مغز می تواند به علت زیادی هورمون کورتیزول باشد.

فشار عصبی یا استرس از محرک های اصلی افزایش بی رویه ترشح  کورتیزول در خون است. بهمین جهت بسیاری ازمردم کورتیزول  را به نام هورمون استرس می شناسند.

استرس و ترشح کورتیزول  با هم رابطه مستقیم دارند یا بعبارتی بالا رفتن هرکدام ازاین دو عامل باعث بالارفتن دیگری می شود. استرس وکورتیزول زیاد موجب بیقراری ، اضطراب،  پیری زودرس و کاهش بهره وری هستند. این دو عامل دست در دست هم  سلامتی انسان را به خطر می اندازند، کیفیت خواب را پایین می آورند و نظم زندگی، کار، روابط زناشویی و اجتماعی را بر هم می زنند. 

اما آیا دو دوست همدست همیشه در بدن نقش منفی و مخرب  دارند؟ مسلما نه! جالب است بدانید که وجود استرس مثبت ناشی ازترشح کورتیزول نه تنها به ضرر ما نیست بلکه گاها می تواند جان کسی را نجات دهد.  بعنوان مثال حتما توجه کرده اید که در شرایطی خاص، مثل بروز خطر، آتش سوزی، تصادف ومواردی از این قبیل چگونه عکس العمل و قدرت رویارویی ما با خطر بیشتر می شود تا بتوانیم به خود یا دیگران کمک کنیم

. افزایش قدرت و بالا رفتن ناگهانی توان دفاعی بدن در چنین مواردی به علت وجود کورتیزول است. مثال بسیار ساده دیگر زمانی است که ما در یک رقابت یا مسابقه ورزشی شرکت می کنیم. انرژی بیش از اندازه ای که ما را علیرغم خستگی به جلو می راند تا به مرز پایانی مسابقه برسیم. هنگامی که تمام توان و نیروی خود را به کار می گیریم تا کاری را به پایان برسانیم یا در رقابتی برنده شویم. فکر می کنید چه عاملی باعث بروز نیروی ناگهانی در بدن است؟ بله درست حدس زدید، کورتیزول! این همان هورمونی است که انرژی لازم را برای شروع یک روز پرکار تامین می کند. وجود هورمون کورتیزول به هنگام صبح نشانه سلامتی انسان است. به عکس افرادی هم هستند که ساعات اولیه روز را با کسالت و بیحالی می گذرانند و شب هنگام بیخواب و مضطربند، میزان کورتیزول در این افراد در شب بالا می رود.

ورزش از بهترین و موثرترین راه های مقابله با استرس مزمن و به عبارتی بالا رفتن کورتیزول است. پیلاتس ، یوگا ، پیاده روی ، شنا و اصولا هر گونه فعالیت بدنی که با تنفس عمیق و تمرکز همراه باشد به جلوگیری از ترشح بی رویه کورتیزول و پایین آوردن سطح استرس کمک می کند. شرکت در فعالیت های مختلف  تفریحی با افراد خانواده و دوستان نیز در پایین آوردن کورتیزول موثر است.اما ورزش هایی که فشار زیادی به بدن وارد می کنند مانند ورزش های سنگین بدنسازی و یا فعالیت ورزشی به مدت طولانی بدون استراحت مانند دو ماراتون و نیمه ماراتون (20-40 کیلومتر) می توانند موجب افزایش کورتیزول در بدن شوند . بهمین علت استراحت بعد از ورزش های سنگین از نکات کلیدی برای رسیدن به اهداف ورزشی و آرامش است.

 
کورتیزول و چاقی
حتما شنیده اید که بعضی ها می گویند در شرایط استرس زا بیشتر از حد عادی غذا می خورند. شیرینی جات، چیبس و شکلات، غذاهای پر کالری و چرب معمولا در چنین شرایطی به فرد آرامش کاذب می دهد. همینطور، کسانی که رژیم های غلط می گیرند و وزن بدن را در کوتاه مدت پایین می آورند. این افراد معمولا بعد از پایان رژیم بیشتر از قبل برای خوردن غذا ولع پیدا می کنند و بیشتر از وزنی که از دست داده اند وزن اضافه می کنند. حتما حالا علت را می دانید. بله، بازهم ترشح بی موقع کورتیزول!

منبع:
Charles Poliquin BioSignature Modulation Level 1 Course, September 21-25, 2011, New York, USA
Sent from my iPhone